Młode kobiety coraz częściej stosują środki uzależniające, równocześnie zażywając więcej niż jedną substancję. Zażywanie ich przez ciężarną zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań okołoporodowych. U noworodków narażonych na działanie szkodliwych substancji w życiu płodowym częściej stwierdza się: niedotlenienie okołoporodowe, zakażenia, wady wrodzone, małą urodzeniową masę ciała, wcześniactwo oraz zespół abstynencji.

Skutkami toksycznego wpływu substancji uzależniających na dziecko są niekorzystne następstwa w późniejszym okresie życia: opóźnienie rozwoju fizycznego, zespół nagłej śmierci niemowląt (głównie przez zażywanie przez ciężarną opioidów lub nikotyny), a także zaburzenia rozwoju mowy, funkcji poznawczych, procesu uczenia się oraz zachowania (spożywanie alkoholu). Autorka opisuje grupy substancji uzależniających, objawy kliniczne zespołu odstawienia, diagnostykę, w tym badania toksykologiczne oraz postępowanie z noworodkiem, u którego pojawiają się objawy zespołu odstawienia.

Zespół odstawienia, inaczej zespół abstynen­cji noworodkowej (ang. neonatal abstinence syndrome – NAS), jest zespołem objawów będących wynikiem przerwania ekspozycji płodu na leki lub substancje toksyczne, któ­re matka stosowała podczas ciąży. Rodzaj symptomów i stopień ich nasilenia zależą od rodzaju zażywanych substancji, częstości ich stosowania, dawki, czasu ekspozycji płodu na ich działanie, wieku płodowego dziecka oraz jego uwarunkowań genetycznych.

W okresie noworodkowym zespół odstawienia może wystąpić jako następstwo ekspozycji płodu na substancje zażywane przez kobietę w ciąży lub wiązać się z zakończeniem sto­sowania leków użytych w terapii noworodka. Najczęstszą przyczynę stanowi zażywanie leków lub substancji toksycznych w ciąży.

 Większość środków uzależniających prze­chodzi przez łożysko, wywierając określony wpływ na płód, który podobnie jak matka rozwija uzależnienie od substancji, zażywającje w sposób bierny. Skutki działania substan­cji uzależniających na płód mają charakter bezpośredni i pośredni. Wśród bezpośrednio działających obserwuje się: efekt teratogenny (gdy kobieta zażywa substancję teratogenną od początku ciąży w okresie organogenezy), zmiany w neurotransmiterach, nieprawidłowy wzrost i dojrzewanie płodu. Do efektów po­średnich (oddziaływanie substancji na kobietę ciężarną i pośrednio na płód) zalicza się: zaburzenie odżywienia płodu (niewydolność łożyska zaburzająca dostarczanie składników pokarmowych dla płodu oraz zły stan odżywie­nia kobiety), ryzyko zakażenia i uszkodzenia (brak opieki lekarskiej w ciąży, narażenie na przemoc, występowanie różnych chorób).

Stężenie we krwi płodu niektórych substancji jest większe od stężenia we krwi matki. Nagłe przerwanie dostawy substancji uzależniającej (spowodowane porodem) wywołuje u nowo­rodka objawy abstynencji.