Endometrioza to estrogenozależna, przewlekła choroba charakteryzująca się obecnością komórek o budowie zbliżonej do błony śluzowej trzonu macicy, poza jamą macicy, które wykazują aktywność wydzielniczą. Reagują one na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym, czego następstwem jest przewlekła reakcja zapalna. 

Obraz endometriozy jest bardzo różny, niespecyficzny, w związku z tym jej rozpoznanie może być trudne, tym bardziej, że dokładna jej etipatogeneza nie jest znana. Istnieje kilka teorii mówiących o przyczynach choroby, np.: transplantacyjna, indukcyjna, epigenetyczna, autoimmunologiczna, jednak żadna z nich w sposób definitywny i jednoznaczny nie potwierdza etiologii choroby. 

Czynnikami zwiększającymi ryzyko wystąpienia endometriozą są m. in.: dysfunkcje układu odpornościowego, dodatni wywiad rodzinny, niskie BMI, wysokie BMI z towarzyszącą niepłodnością, niska masa urodzeniowa, karmienie mlekiem sztucznym, bardzo bolesna pierwsza miesiączka, niedostateczny efekt leczenia bolesnego miesiączkowania lekami niesteroidowymi przeciwzapalnymi lub antykoncepcyjnymi. W pytaniach dotyczących przeszłości położniczej częściej występują problemy z zajściem w ciążę, poronienia, niepowodzenia położnicze. 

U pacjentek z endometriozą częściej występują choroby autoimmunologiczne, np.:  toczeń układowy, zespół Sjögrena, stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, nieswoiste choroby zapalne jelit.