Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – sposoby poprawy jakości życia i postępowanie pielęgnacyjne

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłą, układową chorobą tkanki łącznej o podłożu immunologicznym. W ogólnej populacji częstość zachorowań na RZS wynosi 0,3–1,5% (w Europie wynosi 0,8% populacji dorosłych). Trzykrotnie częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Szczyt zachorowań przypada na 4. i 5. dekadę życia, jednak choroba może rozwinąć się w każdym wieku. Średnia liczba osób zapadających rocznie na RZS wynosi ponad 10 tyś.

Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów

Choroby reumatyczne to grupa chorób powstających w tkance łącznej o podłożu immunologicznym. Reumatoidalne zapalenie stawów, inaczej gościec przewlekły postępujący, to przewlekła choroba obejmująca początkowo błonę maziową stawu, a następnie staw, kaletki maziowe i pochewki ścięgniste. Rzadko dochodzi do pojawienia się podstawowych objawów narządowych. Choroba może prowadzić do niepełnosprawności, inwalidztwa, a nawet do przedwczesnej śmierci. 

Naukowcy od wielu lat zastanawiają się, jakie są przyczyny zachorowań na reumatoidalne zapalenie stawów. Jest wiele czynników mogącym sprzyjać, jak i zapobiegać zachorowalności. Jednym z nich jest styl życia. Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna mogą zahamować postępowanie choroby. Palenie papierosów oraz picie alkoholu powodują zaostrzenie choroby i nie wykluczone jest, że może ją wywoływać. Również czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza mogą wpłynąć na zaostrzenie choroby. Bodźcem zwiększającym zachorowalność może być zmiana w stężeniu hormonów płciowych np. ciąża. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej powoduje ustabilizowanie stężeń hormonów. Nie wykluczone, że najważniejszą przyczyną jest uwarunkowanie genetyczne. Częściej rozpoznawane jest u osób, u których pojawiły się w rodzinie przypadki zachorowania na RZS. Bywają również opinie, że zakażenia wirusowe i bakteryjne po wniknięciu do organizmu źle działają na układ odpornościowy, skutkuje to atakiem na prawidłowe struktury torebek stawowych. Bodźce immunologiczne nie zostały do końca poznane. 

W ostatnich latach przybywa spostrzeżeń dotyczących roli dysbiozy jelit w etiopatogenezie chorób reumatycznych. Wyniki badań wskazują, że proces autoimmunizacji rozpoczyna się w błonie śluzowej jelit, a nie w stawach. Zmiany w mikrobiocie jelitowej zaobserwowano m.in. u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) już w okresie przedklinicznym – najczęściej dochodzi do wyraźnej przewagi bakterii Prevotella copri. Stwierdzono również, że na oddziaływanie mikrobioty w przebiegu RZS ma wpływ antygen HLA-DRB1.