Pielęgniarstwo wojskowe

Wojskowa służba zdrowia, powołana przez Sejm I Rzeczypospolitej, wnosi niezwykle istotny wkład w ratowanie zdrowia i życia żołnierzy.

Niebagatelną rolę w tym procesie odgrywają pielęgniarki zatrudnione lub pełniące służbę – jako profesjonalistki i specjalistki różnych szczebli jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej (ON).
 

W Polsce ponad 5000 pielęgniarek i położnych jest zatrudnionych lub pełni służbę w różnego typu jednostkach resortu – wojskowych podmiotach funkcjonujących w ochronie zdrowia. Są to jednostki badawczo rozwojowe, zakłady opieki zdrowotnej, struktury medyczne jednostek wojskowych, centrum szkolenia wojskowo-medycznego.

Konferencja szkoleniowa pielęgniarstwa wojskowego, która odbyła się 26-27 listopada 2008 r. w Wojskowym Instytucie Medycznym (WIM) w Warszawie, była odpowiedzią na zapotrzebowanie środowiska. Przebiegała pt: „Pielęgniarka wojskowej służby zdrowia – profesjonalny partner w sprawowaniu opieki nad żołnierzami”.

W spotkaniu wzięli udział wzięli szacowni goście: Janina Fetlińska, senator RP, Jolanta Skolimowska, wicedyrektor Departamentu Pielęgniarek i Położnych w Ministerstwie Zdrowia, Elżbieta Buczkowska, prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych, Krystyna Wolska-Lipiec z Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego.

Goście w swoich wystąpieniach gratulowali organizatorom inicjatywy, która podkreśla profesjonalizm pielęgniarstwa wojskowego.

Konferencję otworzyli przedstawiciele kierownictwa Wojskowej Służby Zdrowia: Naczelny Lekarza Wojska Polskiego płk Sławomir Marat oraz dyrektor Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie gen. bryg. Grzegorz Gielerak.

Pierwszą sesję zatytułowaną „Wojskowa służba zdrowia – pielęgniarstwo wojskowe” otworzyła Naczelna Pielęgniarka Wojska Polskiego por. mgr Barbara Sońta wykładem na temat nowych wyzwań i kierunków rozwoju pielęgniarstwa wojskowego.

Naczelna Pielęgniarka Wojsk Lądowych ppor. mgr Anna Nowacka przedstawiła strukturę zatrudnienia i kwalifikacji pielęgniarek i ratowników medycznych w wojskach lądowych.

Usłyszeliśmy wykłady ppor. mgr Jolanty Zaleśnej: „Zarządzanie jakością w usługach medycznych – wyzwania dla pielęgniarstwa wojskowego”, płk Krzysztofa Kondrackiego: „Działalność Wojskowej Inspekcji Farmaceutycznej w pracy pielęgniarki wojskowej”, ppor. mgr Anny Kaczorowskiej: „Rola pielęgniarki w zabezpieczeniu medycznym misji poza granicami kraju – doświadczenia własne”.

Z wystąpień wynika, że wykonywanie zawodu pielęgniarki lub położnej w ON, a także kształcenie i doskonalenie zawodowe opiera się na regulacjach powszechnie obowiązującego prawa w tym zakresie.

W stosunku do grupy pielęgniarek żołnierzy służby czynnej oraz w stosunku do kandydatów na żołnierzy zastosowanie mają regulacje dotyczące strategii bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej i strategii wojskowej, powszechnego obowiązku obrony oraz zasad, polityki, planowania i zapewnienia zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP i służby wojskowej żołnierzy zawodowych.

Realizowanie się w zawodzie wymaga od pielęgniarki wojskowej szerszych i specjalistycznych umiejętności i wiedzy, w tym m.in. z zakresu medycyny polowej, ratowania i pielęgnowania rannych i porażonych na polu walki, procedur postępowania z zakresu niwelowania skutków broni masowego rażenia, segregacji rannych i porażonych.

Z prelekcji wynikało, iż pielęgniarka wojskowa musi znać sposoby i procedury bezpiecznej ewakuacji rannych (drogą lądową i powietrzną), zasady organizacji zabezpieczenia medycznego wojsk na poszczególnych poziomach oraz siły i środki do tego przeznaczone.

Dyspozycyjność, odporność na trudy służby wojskowej (szczególnie poza granicami kraju) oraz gotowość do niesienia pomocy to tylko niektóre z wielu cech – co podkreślali prelegenci - jakimi charakteryzuje się pielęgniarka świadcząca opiekę nad żołnierzami.

Drugą sesję, poświęconą promocji zdrowia i profilaktyce rozpoczęła dr n. med. Halina Cieślak z Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego WUM wykładem pt. „Problemy demograficzne, zdrowotne i społeczne Polaków a zapotrzebowanie na świadczenia zdrowotne”.

Następnie lek. Marta Kania-Pudło mówiła o profilaktyce zakażeń zakładowych u personelu medycznego, a Beata Cieśla, Paulina Cieśla, studentki pielęgniarstwa na WUM wystąpiły z prelekcją pt. „Kobieta – pielęgniarka – żołnierz: jej misja w zapobieganiu chorobom nowotworowym”.

Wykładowcy podkreślali rolę pielęgniarki w promocji zdrowia i działaniach profilaktycznych. Zauważali, że zmiany demograficzne i najsilniej zaznaczone w nich trendy będą powodować wzrost zapotrzebowania na świadczenia pielęgniarskie (pielęgnacyjno-opiekuńcze).

Na podsumowanie pierwszego dnia konferencji uczestnicy zwiedzili eksponaty zgromadzone w Centralnym Archiwum Pielęgniarstwa Polskiego im. Barbary Purtak przy Al. Reymonta 8 (siedziba ZG PTP) i wysłuchali bardzo ciekawego wystąpienia Krystyny Wolskiej-Lipiec, przewodniczącej Głównej Komisji Historycznej PTP pt.„ Historia Pielęgniarstwa Polskiego – 50-lecie PTP”.
 

Sesję zatytułowaną „Organizacja i zarządzanie w pielęgniarstwie, profesjonalizm działania, badania naukowe oraz rozwój zawodowy” rozpoczęła mgr Jadwiga Smogorzewska (WIM) wykładem na temat nowych metod w organizacji i zarządzaniu w pielęgniarstwie.

Została zaprezentowana nowatorska metoda pracy polegająca w szczególności na nowym podziale zadań i kompetencji dla pielęgniarek w zależności od posiadanych kwalifikacji zawodowych. Metoda ta funkcjonuje w zespołach interdyscyplinarnych w dwóch oddziałach szpitalnych WIM.

W wystąpieniu pt. „Kształcenie i doskonalenie zawodowe pielęgniarek i położnych” mgr Aleksandra Wojtak zaprezentowała nowy wariant podziału kierunków i zakresów specjalizacji i kursów dla pielęgniarek oraz położnych.

Dobrym dopełnieniem było bardzo interesujące wystąpienie dr n. med. Lidii Sierpińskiej pt. „Kultura organizacji jako wyzwanie dla pielęgniarek w aspekcie rozwoju szpitali w systemie rynkowym”.

Magister Maria Królak w referacie pt. „Prawo medyczne w pracy pielęgniarki” usystematyzowała zagadnienia prawne, które determinują funkcjonowanie zawodu.

Sesję zakończyli Małgorzata Durka i Piotr Goworek z Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego WUM wykładem pt. „Badania naukowe w pielęgniarstwie” mocno podkreślając konieczność działalności naukowej w nowoczesnym i profesjonalnym pielęgniarstwie.

Uczestnicy byli bardzo zainteresowani tematyką wystąpień, o czym świadczyła dyskusja konferencyjna i rozmowy kuluarowe. Dobór tematów był trafny i prelekcje dobrze przygotowane, wartościowe pod względem naukowym i szkoleniowym.

Dopisała również społeczność pielęgniarek wojskowych. Gościliśmy koleżanki i kolegów ze szpitali wojskowych, przychodni, ambulatoriów, struktur medycznych jednostek wojskowych, wojskowych szpitali polowych i pionu sanitarno-epidemiologicznego.

Obecność pielęgniarek mundurowych była zauważalna i świadczy o zaangażowaniu tej grupy w proces szkolenia i doskonalenia, a także o dążeniu do profesjonalnego pielęgnowania i opieki w zabezpieczeniu medycznym wojsk.
 

Konferencja była sposobnością do nawiązania współpracy ze studentami i kadrą Zakładu Pielęgniarstwa Społecznego Wydziału Nauk o Zdrowiu WUM.

Dała możliwość do kontynuowania kontaktów zarówno w dziedzinie pielęgniarstwa, jak i promocji obronności. Być może uczestniczyli w niej potencjalni kandydaci na pielęgniarki wojskowe.

Barbara Sońta